چرا اسم این شهر هشترود است؟
نام اولیه شهر هشترود تا دوران معاصر سراسکندر بوده، اما اطلاعاتی درباره وجه تسمیه آن در دست نیست. بعدها این نام به «سرسکن» تغییر یافت که به معنای «سر جدا کردن» هست. اما امروزه این شهر با نام هشترود شناخته می‌شود. نام هشترود ریشه در طبیعت سخاوتمند و پرآب این سرزمین دارد؛ واژه‌ای که از ترکیب «هشت» و «رود» شکل گرفته و معنای آن به‌روشنی بازتابی از ویژگی‌های جغرافیایی این منطقه است. دلیل این نام‌گذاری، وجود هشت رودخانه دائمی و فصلی در گستره شهرستان است که چون رگ‌هایی زنده، پیکره دشت‌ها و تپه‌ماهورهای این ناحیه را تغذیه می‌کنند. این رودها نه‌تنها به زندگی مردم و کشاورزی رونق داده‌اند، بلکه بخشی جدانشدنی از هویت طبیعی و تاریخی هشترود به‌شمار می‌آیند.
از جمله مهم‌ترین رودهای این منطقه می‌توان به رودخانه آیدوغموش، اجیرلو، آجی‌چای، قرانقو، قلعه‌چای، قوری‌چای، لیلان‌چای و قره‌قیه اشاره کرد که برخی از آن‌ها از کوه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرند و با گذر از دره‌ها و روستاها، منظره‌هایی خیال‌انگیز و سرسبز خلق می‌کنند.
از نظر جغرافیایی، هشترود در ارتفاعی بیش از ۱۶۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد و اقلیم آن بیشتر کوهستانی با زمستان‌هایی سرد و پربرف و تابستان‌هایی معتدل است. این ویژگی، همراه با منابع آبی فراوان، باعث شده تا زمین‌های حاصل‌خیز بسیاری در این منطقه شکل بگیرند و کشاورزی و دامداری به‌عنوان مشاغل اصلی مردم رونق داشته باشند. هشترود، شهری‌ست که نامش نه‌فقط یک عنوان، بلکه روایت‌گر داستانی از هم‌زیستی انسان و طبیعت است؛ داستان رودهایی که زندگی می‌آفرینند و سرزمینی که با آن‌ها نفس می‌کشد.
تاریخچه‌ی شهر هشترود آذربایجان شرقی
هشترود، اگرچه امروزه بیشتر به‌عنوان شهری آرام شناخته می‌شود، اما پیشینه‌ای تاریخی و تمدنی دارد که به قرون کهن بازمی‌گردد. آثار کشف‌شده در محوطه‌های باستانی این منطقه نشان از حضور انسان در این سرزمین از دوران پیش از تاریخ دارد. هشترود از دوران باستان تا به امروز نقش مهمی در تحولات تاریخی، نظامی و اقتصادی منطقه آذربایجان داشته است.
قلعه ضحاک با قدمتی متعلق به هزاره دوم پیش از میلاد، نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این منطقه در دوران مادها و هخامنشیان است و وجود آتشکده در آن، بیانگر نفوذ دین زرتشت در این منطقه بوده است. در دوران اسلامی، هشترود با قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم جایگاه خود را حفظ کرد و مساجدی همچون مسجد جامع هشترود در آن بنا شد. در دوره‌های قاجار و پهلوی، شهر توسعه یافت و با احداث راه‌آهن و جاده تبریز-قره چمن، اهمیت ارتباطی آن افزایش یافت. هشترود پس از انقلاب اسلامی به شهرستان تبدیل شد و به رشد خود ادامه داد. قلعه ضحاک، آثار تاریخی متعدد و رونق کشاورزی و دامپروری از عناصر مهم هویت این منطقه محسوب می‌شوند. این شهر طی تاریخ بارها تخریب و بازسازی شده، اما همچنان به عنوان یکی از مناطق مهم شمال‌غرب ایران شناخته می‌شود. به طور کلی تاریخچه هشترود، آینه‌ای‌ست از فراز و فرودهای منطقه آذربایجان؛ سرزمینی که همواره خاستگاه فرهنگ، مقاومت و شکوفایی بوده است.